در این مقاله سعی داریم درباره سفردور و درازی که دانه های برنج طی می‌کنند تا به سفره های رنگین ناهار و شام ما برسند صحبت کنیم، اما قبل آشنایی با مراحل برداشت برنج تا فروش آن، بهتر است کمی با لغات مرتبط با برنج آشنا شویم:
شالی: محصول برنج بلافاصله پس از برداشت، با تمامی ساقه، پوسته ها و ضایعات، شالی نامیده می‌شود.
شلتوک: بیرونی‌ترین لایه ی دانه های برنج است روکشی بسیار ضخیم و سلولزی که نباید آن را با سبوس برنج اشتباه گرفت.
همانطور که در مقاله ی معرفی محصول برنح گفته شد برنج اولین بار از کشورهند به کشور ایران وارد و معرفی شده است بنابراین بسیاری از لغات مربوط به برنج هم از زبان هندی وارد زبان فارسی شده است. کلمه شلتوک هم از چلتوک هندی گرفته شده است.
سبوس برنج: سبوس برنج، لایه‌ای است میان شلتوک و برنج سفید. در اصل داخل هر شلتوک، یک دانه برنج قهوه‌ای وجود دارد که قسمت تیره، ساییده شده و به عنوان سبوس و برنج سابیده شده و صیقلی به عنوان برنج سفید به فروش می‌رسد.
مراحل برداشت برنج تا فروش آن عموماً شامل مراحل زیر است:
1.برداشت:
کشاورزان شالی ها را معمولاً در فصل پاییز به روش سنتی (با داس)، یا به روش صنعتی برداشت می‌کنند.
قبل از شروع عملیات برداشت، لازم است به مدت ده روز آب شالیزارها را قطع کرد تا زمین خشک شده و برای ورود دستگاه‌های برداشت آماده شود. گیاه برنج نیز در این مرحله، کمی خشک می‌شوند و به رنگ قهوه‌ای روشن در‌می‌آیند.
2.خشکاندن و تمیز کردن شالی ها:
بعد از برداشت، به منظور جلوگیری از فاسد شدن و خورد شدن بیش از اندازه دانه‌های برنج باید رطوبت آنها را تا 8 درصد کاهش داد. خشکاندن شالی ها می‌تواند به دو روش انجام شود: خشکاندن در زمین تراکمی (که برنج روی شیروانی‌ها یا سطوح صافی برای خشک شدن قرار می‌گیرد) و خشکاندن با استفاده از دستگاه‌های خشک کننده.
شالی دارای ضایعاتی مانند ساقه‌های خشک شده، سنگ و دانه‌های گرد و غبار هستند؛ بنابراین به منظور حفظ کیفیت محصول نهایی و طول عمر مفید دستگاه‌های پوست‌کن می‌بایست آن را کاملاً تمیز کرد. برای تمیز کردن شالی ها میتوان آنها را به صورت سنتی الک کرد و یا از دستگاهای مخصوص غربالگری استفاده کرد.
3.تخلیص:
در این مرحله، شلتوک و سبوس دانه‌های برنج از بین می‌رود. این مرحله که به عملیات تخلیص یا تجزیه و تفکیک شناخته می‌شود شامل دو فرایند شالیکوبی و بوجاری است.
4.شالیکوبی:
مجموعه ای از فرآیند هایی است که روی شلتوک انجام می گیرد و بر جداکردن شلتوک برنج تمرکز دارد.
5.بوجاری:
فرآیندی است که به صیقلی کردن سطح برنج و جداکردن سبوس برنج از آن تمرکز دارد.
6.سورتینگ و سنجش کیفیت:
در این مرحله، برنج بر اساس اندازه، شکل، رنگ و کیفیت تفکیک می‌شود. دستگاه‌های سورتینگ اتوماتیکی که در این صنعت وجود دارند می‌توانند برنج را بر اساس استانداردهای مشخصی دسته‌بندی کنند.
7.بسته‌بندی:
بعد از سورتینگ، برنج در بسته‌بندی های بزرگ یا بسته‌بندی های کوچکتر مثل کیسه‌های 5، 10 یا 25 کیلوگرمی بسته‌بندی می‌شود.
8.توزیع و فروش
در انجام تمامی مراحل بالا زمانبندی های خاصی مطرح است که اگر رعایت نشوند در کیفیت دانه های برنج تاثیر به سزایی دارند. ما در گهرچین با دقت و وسواس خاصی بر تمامی مراحل برداشت تا توزیع وفروش برنج نظارت مستقیم داریم تا به هدف بنیادین خود که رساندن باکیفیت ترین برنج ممکن به دست مشتریانمان است؛ دست یابیم.
